Mevlana Celaleddin-i Rumi - Hayatı

    Hz. Mevlana 1207 yılında Belh şehrinde doğmuştur. Babası Sultan-ül-Ülema diye bilinen Bahaeddin Veled annesi Mümine Hatun 'dur. Bahaeddin Veled ailesi ile birlikte Belh 'den ayrıldıktan sonra Bağdat 'a buradan da Hac için Mekke 'ye gitmiş ve daha sonra Anadolu Selçuklularının en ihtişamlı dönemlerinde Anadolu 'ya geçmiştir. Malatya, Erzincan, Akşehir yoluyla Larende 'ye ( bugünkü Karaman ) geldi. 1225 yılında oğlu Hz.Mevlana 'yı Gevher Hatun 'la evlendirdi. Selçuklu Sultanı Alaeddin Keykubad 'ın daveti üzerine 1228 yılında Hz.Mevlana ile birlikte Konya 'ya geldi. Bahaeddin Veled 1231 yılında vefat etti. Hz.Mevlana ertesi yıl babasının müritlerinden olan Muhakkık-i Tirmizi 'ye 9 yıl süreyle müritlik etti. (1232-1241) Bazı kaynaklarda Hz.Mevlana 'nın öğrenimini ilerletmek için Şam 'a gittiği söylenir. Muhakkık-i Tirmizi 'nin ölümünden sonra Hz.Mevlana medreselerde bir süre ders vermiştir. Verdiği dersler Selçuklu Sultanı ve vezirleri tarafından da takip edilmiştir. 1244 'de Şems-i Tebrizi ile tanışmasıyla Hz.Mevlana 'nın hayatı değişmiş ve sahip olduğu ilmin yanında, O 'nu bir gönül adamı yapmıştır. Şems-i Tebrizi ile yaptığı sohbetler nedeniyle çevresindekileri ihmal eden Hz.Mevlana, müritlerinin ve halkın tepkisiyle karşılaştı. Şems-i Tebrizi bunun sonucunda 1246 yılında Şam 'a gitti. Ancak Hz.Mevlana 'nın ısrarlı davetleri üzerine 9 ay sonra Konya 'ya döndü. Şems-i Tebrizi devam eden tepkiler neticesinde 1247 yılında esrarengiz bir şekilde ortadan kayboldu. Kayboluşuyla ilgili olarak Şems-i Tebrizi 'nin öldürüldüğü ve ayrıca Hz.Mevlana 'nın üzülmesine dayanamadığı için gizlice Şam 'a gittiği yolunda görüşler vardır. Bu olaydan sonra Mevlana kendini tamamen şiire, semaya ve çevresindekileri manevi yönden olgunlaştırmaya verdi. Daha sonraları kendisine sohbet arkadaşı olarak sırasıyla Selahaddin Zerkubi ve Hüsameddin Çelebi 'yi seçti. Hz.Mevlana 1273 yılında Konya 'da vefat etti.

Mevlana Celaleddin-i Rumi - Şahsiyeti

    Hz. Mevlana herşeyden önce olgun, alim ve veli bir şahsiyettir. Irk, din ve mezhep farkı gözetmeyen merhameti, insan sevgisi, tevazuu sadece İslam alemini değil tüm insanlığı kendisine hayran bırakmıştır. Sadece bir din alimi değil büyük bir fikir ve sanat adamıdır. İngiliz A.J. Arberry O 'nun için "dünyanın en büyük şairlerinden biri" demekte, Goethe başta olmak üzere büyük şairler arasında Mevlana hayranlığı yaygınlaşmaktadır. Rembrant da O 'nun bir tablosunu yaparak hayranlığını ifade etmiştir. Mevlana insanı adeta mukaddes bir varlık derecesine yükselterek şahıs ve fikir hürriyetine fevkalade önem vermiştir. O hiç bir doğuş farkı, sonradan edinilmiş haslet farkı tanımadan bütün insanlığa değer verir. En kötü insanı bile bağışlanmaya ve sevgiye layık görür. Allah aşkının insanı ne derece yükselttiğini, temizlediğini tamamen dehasına has bir söyleyişle ifade etmiştir. İran ve Türk şairleri arasında kimse O 'nun ateşli lirizminden uzak kalamamış ve yüzlerce doğulu şaire feyz kaynağı olmuştur. Hindistan Müslümanları üzerinde de dinamik felsefesi ile etkili olmuştur. Kurmuş olduğu Mevlevi tarikatı tamamen Türk tarikatı olarak Türk Kültürüne ölçülemeyecek derecede büyük hizmette bulunmuş ve Osmanlı Padişahlarının dahi girdiği bu tarikattan binlerce şair, bestekar ve alim yetişmiştir. Mevlana 'nın Türklük sevgisi ve Türk ırkını övmekten hoşlandığı aşağıdaki beytinde açıkça görülmektedir.

Mevlana Celaleddin-i Rumi - Eserleri

Mesnevi

Farsça olarak aruz vezniyle yazılmıştır. İçiçe anlatılan hikayelerden ve bunların bütün insanlık alemine hitap edecek şekilde beşeri bir anlayışla tefsirlerinden ibarettir. 25.618 beyitten oluşur. İslam aleminde Kur'an ve Hadisten sonra üzerinde en çok durulan eserdir. Türkçeye Tahir Olgun ve Veled Çelebi İzbudak tarafından 6 cilt halinde çevrilmiştir. Mesnevi Türkçe 'den başka birçok batı ve doğu dillerine defalarca tercüme edilmiştir. Bunlardan başlıcalarından biri, Nicolson 'un İngilizce'ye yaptığı tercümedir.

Divan-ı Kebir

40.380 beyitlik İslam şiirinin en kapsamlı divanlarından biridir. Şiirler Farsça yazılmış olup Arapça, Türkçe ve Yunanca olan kısımları da bulunmaktadır. Gazel ve rubailerinde sonsuz bir lirizmle tasavvufi aşkı terennüm etmiştir.

Fih-i Ma Fih

Mevlana 'nın çeşitli nedenlerle söylediği vaaz ve nasihatların not edilmesiyle oluşmuş bir eserdir. Bazı bölümleri Selçuklu veziri Süleyman Pervane 'nin konağında ve O 'na hitaben yazılmıştır.

Mektubat

Başta Selçuklu Sultanı olmak üzere Mevlana tarafından Selçuklu Devleti 'nin ileri gelenlerine yazılmış 114 mektuptan ibarettir.

Mecalis-i Seb'a

Mevlana 'nın Arapça ve Farsça söylenmiş 7 hutbesinin not edilmesinden meydana gelmiş ve daha çok dini içerikli bir eserdir.